به نقل از «ایمنا»

طوفان گردوغبار فاجعه مشترک جهان / راه نجات چیست؟

تاریخ انتشار: ۱۵ تیر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۱۵۲۱۴۹

هجوم گردوغبار از کشورهای همسایه، تغییرات آب‌وهوایی ناشی از خشکسالی و سوءمدیریت منابع آب و خاک در دهه‌های اخیر پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی فراوانی داشته است که به نتیجه رسیدن و موثر واقع شدن قوانین مستقیم و الزام‌آور منطقه‌ای نیازمند اقدامات و همکاری فرامرزی بین دولت‌های دنیا است.

به گزارش خبرنگار ایمنا، یکی از تأثیرات عمده تغییرات اقلیم افزایش کانون‌های گرد و غبار در ایران، آفریقا، آسیای میانه، غرب آسیا و خاورمیانه است که اکنون دامنه اثرات نامطلوب این پدیده در سایر مناطق جهان نیز در حال گسترش است به نحوی که معضل بسیار بزرگ محیط زیستی، معیشتی و امنیتی را بر کشورها تحمیل کرده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

کاهش اثرات نامطلوب این پدیده‌ها و امکان زیست و معیشت سازگار و پایدار برای جوامع بومی و محلی از جمله اقداماتی است که نیاز به همکاری مشترک و مسئولانه همه افراد دارد.

براساس تحقیقات کارشناسان و صاحب‌نظران؛ در منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا یا به عبارتی منطقه خاورمیانه از دهه‌های گذشته با پدیده گردوخاک به عنوان یک پدیده مخرب آب و هوایی آزار دهنده مواجه بودیم که تعداد وقوع این پدیده در سال‌های اخیر با توجه به تغییرات اقلیمی و شرایط آب و هوایی افزایش داشته به طوری که در بیشتر مناطق کشورمان به ویژه مناطق مرکزی همانند استان تهران با این پدیده درگیر هستیم. این پدیده محدود به مکان مشخصی نیست و به عنوان یک پدیده منطقه‌ای و بین‌المللی به آن نگاه می‌شود و برای اینکه بتوانیم با آن مقابله کنیم و اثرات مخرب آن را کاهش دهیم، لزوم یک همکاری در سطح بین‌المللی و منطقه‌ای ضروری است.

به همین جهت در نشست منطقه‌ای که در تیرماه سال گذشته در تهران توسط سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور برگزار شد، از طرف جمهوری اسلامی ایران روزی تحت عنوان روز مقابله با طوفان‌های گردوخاک به سازمان ملل متحد پیشنهاد شد که در نهایت با موافقت تمام اعضا تحت عنوان یک قطعنامه روز ۱۲ جولای یا ۲۱ تیر هر سال به عنوان روز جهانی مقابله با طوفان‌های گردوغبار توسط مجمع عمومی سازمان ملل تصویب شد. تصویب این نوع از قطعنامه‌های مجمع عمومی سازمان ملل متحد صرفاً هشدار و آگاهی‌سازی بیشتر عموم مردم با پدیده‌های مخربی همچون طوفان‌های گردوغبار بوده و سعی آن بیشتر معطوف به آگاهی در مورد نحوه چگونگی استفاده پایدار از سطح زمین در خصوص امنیت غذایی، آگاهی از وضع تغییرات آب و هوایی، آگاهی از وضع معیشتی که ممکن است توسط این پدیده‌ها دچار مشکل شود و همچنین کمک به افزایش تاب‌آوری است. در راستای همین قطعنامه، سازمان ملل متحد، ایران را به عنوان میزبان کنفرانس بین‌المللی گردوغبار سال ۲۰۲۳ انتخاب کرد که قرار است در شهریورماه سال جاری با حضور وزرای محیط زیست کشورهای درگیر با این پدیده در تهران برگزار شود.

کنفرانس بین‌المللی گردوغبار گامی بزرگ برای انتقال دانش

علی سلاجقه، معاون رئیس جمهور در برگزاری نشست وزیران محیط زیست، علوم و فناوری گروه ۷۷ و چین که در هاوانای کوبا، اظهار کرد: کنفرانس بین المللی گرد و غبار ۹ و ۱۰ سپتامبر سال جاری در تهران گام بزرگی برای انتقال دانش و تجربیات کشورها و سازمان‌های بین‌المللی است.

وی گفت: محیط زیستِ آسیب‌پذیر و آسیب‌دیده ناشی از عوامل طبیعی و با منشأ انسانی قادر به ارائه خدمات بهینه اکوسیستمی نیست و هر گونه تخریب این محیط، باعث کاهش و نقصان خدمات آن می‌شود که مطمئناً رکن اجتماعی و اقتصادی توسعه پایدار را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد.

معاون رئیس جمهور افزود: ضرورت شناخت نقش علم و فناوری در دستیابی به توسعه پایدار، به ویژه ریشه کنی فقر در همه ابعاد و لزوم در نظر گرفتن رویکرد جامع نسبت به توسعه پایدار در جنبه‌های اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی آن بر کسی پوشیده نیست. پیامدهای غیرقابل جبران و پیش‌بینی نشده تصمیمات غیرعلمی بر محیط زیست، تنوع زیستی و حیات زیستمندان و به تبع آن تغییرات گسترده آب و هوایی، تهدید امنیت غذایی و سلامت عمومی غیرقابل انکار است.

وی گفت: یکی از چالش‌های اساسی برای کشورهای در حال توسعه، نظام ناعادلانه حاکم بر اقتصاد بین‌المللی و توزیع نامتوازن منابع مالی، دانش و فناوری است. در این راستا لازم است تا جامعه بین‌المللی با تقویت و توسعه همکاری‌ها، اقدامات لازم برای دستیابی به توسعه متوازن را تسریع کرده و زمینه لازم را برای رشد مبتنی بر نوآوری فراهم آورد. قطعاً علم، نوآوری و فناوری‌ها راه حل‌های مؤثری را برای دستیابی به این هدف ایجاد خواهد کرد و ایجاد فضایی برای اشاعه این علوم و فناوری مسیر دستیابی جامعه بشری را به یک محیط زیست سالم‌تر فراهم می‌آورد.

سلاجقه تصریح کرد: قطعاً آموزش و افزایش آگاهی جزو لاینفک ارتقای جوامع بشری است که در این راستا همکاری جنوب-جنوب راهکاری مناسب برای انتقال فناوری و ابتکارات کشورها خارج از مسائل سیاسی خواهد بود.

وی با اشاره به لزوم توسعه روابط شمال-جنوب و نقش تاریخی کشورهای توسعه یافته درباره اصل مسئولیت مشترک اما متفاوت، تأکید کرد: اعمال اقدامات و تحریم‌های قهری یک جانبه و نامشروع نه تنها مانع بزرگی برای توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورها محسوب گردد بلکه با تحت‌الشعاع قرار دادن اصول مندرج در منشور ملل متحد و قوانین بین‌المللی، حق برخورداری از محیط زیست سالم که به پشتوانه انتقال دانش و فناوری و همچنین منابع مالی پایدار، قابل پیش‌بینی و کافی فراهم می‌شود را سلب خواهد کرد.

معاون رئیس جمهور افزود: نبود تعهد و پایبندی به اصول حقوقی و علمی در اجرای مصوبات کنوانسیون‌ها، موجب شده است که مطالبات به حق مردم از موضوعات حیاتی همچون اجرا نشدن تعهدات برخی از همسایگان درباره پرداخت حقابه تالاب‌ها، بیابان‌زایی و تشدید روزافزون پدیده گردوغبار در بستر سیاسی حاکم بر کشورها محقق نشود. به همه این موضوعات فشارهای ناشی از تحریم‌های اقتصادی و بهره‌برداری غیر اصولی از طبیعت برای جبران کاستی‌های موجود و کاهش کمک‌های بین‌المللی را باید افزود.

وی ادامه داد: مقابله مؤثر با این رویکردها مستلزم مشارکت مؤثر همه کشورها، ایجاد و صدور قوانین و تعهدات الزام‌آور محیط زیستی مبنی بر تقویت چارچوب‌های نهادی مناسب و در نظر گرفتن سیاست‌های عمومی مرتبط با این موضوعات در سطح بین‌الملل است. دولت جمهوری اسلامی ایران همچون بسیاری دیگر از دولت‌ها اصل حفاظت از محیط زیست را نه تنها در قانون اساسی و اسناد بالادستی خود لحاظ کرده بلکه در برنامه‌های کشوری خود به محیط زیست به عنوان محور اصلی توسعه متوازن تأکید کرده است.

سلاجقه گفت: در راستای ایجاد سازوکارهای علمی پشتیبان برای محیط زیست، سازمان حفاظت محیط‌زیست ایران با هدف ایجاد بستر مناسب برای تحلیل علمی و تخصصی چالش‌های محیط زیست و اتخاذ تدابیر علمی جهت برون رفت از مشکلات پیش رو، تأسیس و توسعه «خانه‌های فناور محیط زیست» را با همکاری مراکز علمی و دانشگاهی، پارک‌های علمی و فناوری، اعضای هیئت علمی، نخبگان علمی- فرهنگی و دانشجویان علاقه‌مند در دستور کار دارد و شرکت‌های فناور و دانش بنیان متعددی تولیدکننده خدمات و محصولات در حوزه محیط‌زیست، در حال حاضر در کشور در حال فعالیت هستند.

وی اظهار کرد: تأسیس یک خانه فناور در هر استان و ایجاد شبکه ملی میان ۳۱ خانه فناور، شناسایی پژوهشگران و فناوران برتر محیط زیست و اعطای جایزه ملی محیط زیست به پژوهشگران و فناوران برتر، تأسیس و راه‌اندازی مرکز آموزش محیط زیست و تربیت محیط‌بان، راه‌اندازی و اجرای رشته محیط‌بانی، اجرایی شدن تدریس واحد درسی «شناخت محیط زیست» در تعامل با وزارت علوم، تحقیقات و فناوری برای تمام رشته‌های دانشگاهی کشور، انعقاد تفاهم‌نامه همکاری سازمان حفاظت محیط‌زیست و وزارت آموزش و پرورش و انعقاد تفاهم نامه با سازمان نهضت سوادآموزی ذیل تفاهم‌نامه مذکور و ورود محتواهای محیط زیستی به کتاب‌های درسی مقاطع مختلف از پیش دبستان تا متوسطه دوم از دیگر اقدامات سازمان است.

معاون رئیس جمهور افزود: درباره " اهمیت تضمین دسترسی عادلانه به آموزش با کیفیت بالا و دانش علمی و فناوری‌های مفید اجتماعی برای پاسخ‌گویی به چالش‌های متعدد"، لازم است مشارکت با هدف تقویت فرهنگ و دانش جامعه گسترش یابد. علاوه بر اقدامات گسترده و قابل تأمل در آموزش همگانی، به منظور جلب مشارکت حداکثری آحاد مردم در حفاظت از محیط زیست، به عنوان یک وظیفه عمومی با تأسیس بیش از ۲ هزار خانه محیط زیست و جلب مشارکت سازمان‌های مردم نهاد و علاقمندان به محیط زیست امکان آموزش چهره به چهره آحاد هموطنان مهیا شده و ۳ جلد کتاب برای آموزش رسمی و تدریس در مدارس و دانشگاه‌ها منتشر شده است.

وی تصریح کرد: در حوزه علوم و فناوری در حوزه محیط زیست انجام پروژه‌هایی به شرح ذیل در دستور کار دولت جمهوری اسلامی قرار دارد: گسترش و کاشت جنگل‌های حرا در مناطق ساحلی به منظور ترسیب کربن، بازیافت دی اکسید کربن و استفاده مجدد از آن در صنایع مختلف به خصوص صنایع پتروشیمی و پالایشگاهی، اجرای برنامه‌های بازچرخانی کاهش پساب خروجی صنایع و همچنین کاهش مصرف آب، انرژی و استفاده مجدد از مواد آلاینده (دی اکسید کربن، گوگرد، کک و....)، اجرای برنامه جمع‌آوری و فرآوری گازهای در حال سوخت فلر در میادین نفتی فراساحلی، ساحلی و خشکی و مجتمع‌های پتروشیمی و پالایشگاهی، ایجاد و راه‌اندازی بانک نمونه‌های زیستی و سلولی به عنوان روش حفاظت خارج زیستگاهی منابع ژنتیکی حیات وحش کشور، نظارت ویژه بر روی قاچاق گونه‌های حیات وحش و همکاری همه جانبه کشورها در این خصوص، نظارت ویژه بر روی جابجایی گونه‌های غیر بومی بین کشورها و توجه ویژه به موضوع میکروپلاستیک‌ها و عظم جدی به منظور کاهش انتشار آنها است.

سلاجقه افزود: ایران با اقلیمی خشک و نیمه‌خشک و با توجه به تخمین افزایش دمای آن بیش از حد متوسط جهانی، بیش از پیش با معضلات محیط زیستی ناشی از تغییر اقلیم مواجه است. علاوه بر این، تحمیل تحریم‌های اقتصادی یک جانبه و نامشروع، فناوری، دانش و شرایط نابرابر موجود، دولت جمهوری اسلامی ایران را برای اقدام مناسب بیشتر در تنگنا قرار داده است به طوری که حتی از دسترسی به منابع یکی از مهمترین صندوق‌های جهانی محیط زیست از جمله صندوق جهانی محیط زیست (GEF) و بسیاری از تجهیزات و فناوری‌های نوین محروم گشته است.

وی گفت: با پیگیری‌های صورت گرفته موضوع گردوغبار در قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل متحد طرح شد و به سبب آن کنفرانس بین‌المللی مقابله با پدیده گردوغبار در سطح بلندپایه تاریخ ۹ و ۱۰ سپتامبر سال جاری در تهران برگزار خواهد شد. قطعاً برگزاری این کنفرانس گام بزرگی برای انجام مذاکرات و انتقال دانش و تجربیات کشورهای درگیر و علاقمند به موضوع گردوغبار و سازمان‌های بین‌المللی فراهم خواهد آورد تا با بررسی عوامل ایجاد آن و هم اندیشی، دستیابی به سازوکارهای علمی و عملی برای مدیریت، سازگاری و مقابله با پدیده گردوغبار چه در بعد منطقه‌ای و چه در بعد بین‌المللی برای رفع این معضل محقق شود. موضوع خرسند کننده آنکه روز ۱۲ جولای (مصادف با روز برگزاری نشست منطقه‌ای وزرا در تهران با موضوع همکاری برای آینده‌ای بهتر) نیز به عنوان روز بین‌المللی مقابله با طوفان‌های گردوغبار نام‌گذاری شد و امیداست به زودی این روز را با رفع این معضل در کل جهان گرامی داریم.

کانون‌های اصلی ریزگردها مطابق با اطلاعات ماهواره‌ای

اسماعیل کهرم، کارشناس محیط‌زیست در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، درباره اینکه همواره مضاف بر تولید گردوغبار داخلی، مطابق با اطلاعات ماهواره‌ای از ارتفاعات ۳۰۰ تا ۴۰۰ کیلومتری ریزگردهای سرخ و صورتی رنگی از شرق آفریقا، عربستان، ترکیه، عراق و سوریه به سمت ایران می‌آیند، اظهار کرد: ایران علاوه بر ریزگردهای داخلی که گاهی منشأ آن از سیستان و بلوچستان و کویر مرکزی است با معضلات همسایگانش نیز درگیر است. یکی از کانون‌های اصلی ریزگردها در منطقه سوریه و شرق آفریقا هستند.

وی پیرامون اینکه آیا امکان تعیین میزان و درصد منشأ داخلی و خارجی ریزگردها وجود دارد یا خیر، می‌افزاید: در راستای این موضوع هرچه بگوییم فقط حدس و گمان است؛ چراکه شمارش میلیاردها ذره ریزگرد که گاهی به چشم هم دیده نمی‌شود امری غیرقابل پیش‌بینی است.

کهرم یکی دیگر از چالش‌های زیست‌محیطی ایران در افزایش ریزگردهای داخلی را نابودی مراتع درپی ازدیاد سه تا چهار برابری چرای حیوانات دانست و افزود: پوشش گیاهی موجود در مراتع می‌تواند غذای مناسبی برای گوسفندان، گاو و بز باشد و آن‌ها از علوفه تازه و مقوی تغذیه کنند، اما با بایر شدن زمین‌ها و خالی شدن خاک از گیاهان، باد و طوفان ریزگردها به سمت شهرها سوق داده خواهد شد و سلامتی مردم به دلیل هجوم ریزگردها و آلاینده‌ها در معرض خطر قرار می‌گیرد.

وی در مورد اقدامات لازم درپی داخلی بود کانون‌های گردوغبار، می‌افزاید: در درازمدت، استفاده از خودروهای شخصی باید لغو شوند و سیستم‌های حمل‌ونقل عمومی مانند مترو و اتوبوس معرفی شوند. برداشت‌های بی‌رویه منابع‌آبی متوقف و سپس کاشت گیاهان و ایجاد کمربند سبز برای شهرها تنها راه‌هایی است که می‌تواند در میان مدت و درازمدت پاسخ‌گو باشد.

کد خبر 671658

منبع: ایمنا

کلیدواژه: گردو غبار کانون بحران گرد و غبار کانون های بحرانی گرد و غبار گرد و غبار و ریزگردها کانون های گرد و غبار تشدید گرد و غبار در کشور کنفرانس بين المللي وقوع توفان پیگیری پدیده گرد و غبار بحران خشکسالی شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق کنفرانس بین المللی معاون رئیس جمهور سازمان ملل متحد جمهوری اسلامی انتقال دانش محیط زیست محیط زیستی آب و هوایی منطقه ای عنوان یک

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۱۵۲۱۴۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

سازمان ملل و مجامع بین‌المللی موجود، کارآمدی لازم برای دفاع از مظلوم را ندارند

حجت‌الاسلام والمسلمین حسن علیدادی سلیمانی امروز در خطبه‌های نماز جمعه این هفته شهر کرمان که در مصلای امام علی (ع) برگزار شد، با بیان اینکه رضایت خدا را بر رضایت خود در همه صحنه‌ها ترجیح دهید، گفت: حضرت علی (ع) فرمودند: آن چیزی که شما را به آرامش می‌رساند، فقط در جستجوی حق‌بودن است.

وی افزود: انس به حرف حق‌زدن، علاقه به‌دفاع از حق‌ و عزم راسخ برای اجرایی‌ کردن حق برای شما آرامش‌آور است؛ نکند به‌خاطر باطل، تو را در باطل گرفتار کنند، هیچ‌وقت از باطل وحشت نکنید؛ چرا که ترس و وحشت از باطل برای تو گرفتاری ایجاد می‌کند.

نماینده ولی فقیه در استان کرمان بیان کرد: بعضی‌ها می‌خواهند برای شما وحشت، رعب و تهدید ایجاد کنند؛ اما هیچ‌وقت باطل قابل ترس و وحشت نیست، از آن پرهیز کنید و این را بدانید، ریشه تقوا در کلمه تمکین به‌حق است.

وی تصریح کرد: امیدوارم رعایت تقوای الهی در همه زمینه‌های زندگی در محیط‌های تربیت وجود داشته باشد و تربیت یک محیط خانواده است؛ بنابراین مسئله اصالت خانواده مهم است و کسانی که دارای اصالت خانوادگی باشند ولو به‌لحاظ مادی در اوج فقر باشند؛ اما آن محیط خانواده برای تربیت آن‌ها مهیا است و محیط دیگر محیط آموزش و تعلیم و تربیت، مدرسه و دانشگاه است.

حجت‌الاسلام و المسلمین علیدادی سلیمانی در بخش دیگری از سخنانش با تبریک روز معلم و تصریح به این مطلب که نگاه تعلیم و تربیت جامعه به کلاس و رفتار و گفتار معلم است؛ از شهید مطهری به عنوان شخصیتی برجسته و معلمی بابصیرت در صحنه تعلیم و تربیت یاد کرد و پیشرفت یک کشور را  به دانایی، توانایی و تعهد دانست که نقش معلم در هر سه بسیار حساس است.

وی گفت: این بخش، فکرها و ذهن‌ها را شکل می‌دهد و با روایتگری، ذهن‌ها را مدیریت و بر دل ها می تواند حکومت کند؛ بنابراین با یک عرصه حساس و مهم مواجه هستیم.

نماینده ولی فقیه در استان کرمان با اشاره به اینکه که چه بخواهیم و یا نخواهیم رسانه ها به دو بخش تقسیم می‌شوند، افزود: یک بخش از رسانه‌های دنیا پنهان کردن واقعیت، کوچک کردن مسائل بزرگ و حساس، بزرگنمایی مسائل کم ارزش و دروغ پراکنی را در دستور کار دارند و برای این ماموریت میلیاردها دلار در جای جای جهان امروز هزینه می‌کنند.

وی ادامه داد: در برابر این جبهه عظیم و حجیم و نااهل مطبوعات، جبهه مطبوعات فداکار و انسان‌دوست و متعهد و از خودگذشته قرار دارند در حالی که به لحاظ عِده و عُده در این صحنه جنگ تمام عیار همخوانی ندارند و کاملا نامتوازن هستند.

امام جمعه کرمان بیان کرد: جبهه ارزشی مطبوعات و رسانه توانسته در دنیای امروز موفق شود تا جبهه حجیم و گسترده مطبوعات ملحد و نااهل را شکست دهد که حاصل شکست آن را در خیابان‌های لندن و آمریکا و اروپا مشاهده می کنید؛ آنجا که پرچم دفاع از مردم مظلوم فلسطین در خیابان‌های آن ها حمل می شود در حالی که جریان حجیم رسانه ای منحط، همه تلاش خود را برای پنهان کردن واقعیات می‌کند تا از ۳۶ هزار شهید با پنهان‌کاری عبور کند؛ اما جبهه ارزشی موفق و پیروز در میدان است که امیدواریم جهان یکپارچه تبدیل به دفاع از مظلوم و عدالت شود تا بستر برای ظهور فراهم شود.

وی ادامه داد: آنچه در شورای امنیت و سازمان ملل در روزهای اخیر اتفاق افتاد این است که حقانیت جریان فلسطین بر همه برملا شده که ۱۲ رأی مثبت از ۱۵ رأی می آورد؛ اما آمریکا این رأی را وتو می کند؛ زیرا او با انسان و انسانیت مخالف است و انگیزه ای برای پایان دادن به جنگ غزه ندارد و برای همین وتو می کند؛ زیرا تلاش دارد تا آنچه در منطقه اتفاق می‌افتد، تحت مدیریت او باشد. 

وی افزود: این یعنی سازمان ملل و مجامع بین‌المللی موجود کارآمدی لازم برای دفاع از مظلوم را  ندارند؛ اما بدانند به فضل خدا کشور فلسطین در آینده به رسمیت شناخته شده و حق مظلوم از  آن ها گرفته خواهد شد، روزی که پیروزی نهایی حماس و جهاد اسلامی و مردم فلسطین آنان را جشن بگیریم.

باشگاه خبرنگاران جوان کرمان کرمان